Vandaag heb ik mijn eerste column (of iets wat daarvoor door moet gaan) geschreven voor de site van mijn vriend. Omdat het onderwerp jullie misschien ook wel aanspreekt, wil ik hem het stuk hier wel plaatsen, maar ik realiseer me ook dat ik me daarmee op glad ijs begeef. Ik weet zeker dat er onder jullie veel fervente Disney-liefhebbers zijn die het totaal niet met mijn woorden eens zullen zijn.
Het is zeker niet mijn bedoeling om iemand voor het hoofd te stoten!
Back off Disney!
Al jaren ben ik sceptisch over Disneyfilms, iets wat niet iedereen logisch zal vinden, gezien het feit dat ik veel met kinderen werk. Juist kinderen vinden deze films toch geweldig, hoor ik mensen denken. Wie grinnikt er nou niet om die onhandige Bambi op het ijs en wie moet er ook niet even slikken wanneer Dombo zijn slurfje zo hulpeloos en hunkerend door de tralies steekt om zijn moeder te bereiken. Op deze, oorspronkelijke films, heb ik dan ook geen kritiek. Wat mij mateloos ergert is de arrogantie die in mijn ogen afstraalt van de werken die zouden volgen.
Op klassieke figuren als Hercules, Pocahontas of Alice in Wonderland, zit blijkbaar niet zoiets als octrooi of copyright. “Goed, we gaan het sprookje “De kleine Zeemeermin” verfilmen…, iemand suggesties over hoe onze heldin, ik dacht zelf dat ze wel Ariel zou kunnen heten, dat bubbelt lekker in de mond (hahahaha) er uit zou moeten zien?” “Rood haar? Hmmm… nou ja.. het is wel weer eens iets anders dan dat platina-blond van al prinsessen…””Okay, we gaan voor rood.”
In mijn kleutergroep zijn de kinderen bezig met een tekenopdracht. Het thema is “Diep in de zee” en aan een van de tafels bedenkt een meisje dat ze een zeemeermin gaat tekenen.
Blijkbaar slaat dit idee aan en meer kids doen hun best om een bevallige vamp op papier te zetten. Na een half uur kronkelen er zeker zeven roodharige zeemeerminnen rond op de papieren. Ze dragen heel toevallig alle drie dezelfde paarse schelpen-bh….
Het beeld van de kleine zeemeermin uit het sprookje van Andersen wordt blijkbaar door kinderen gekoppeld aan de goedlachse Disney-uitvoering Ariel.
De macht van Disney is dat van een film zo'n imposant spektakel gemaakt wordt dat geen enkel ander bedrijf op het idee komt om ooit nog een andere versie op de markt te brengen. Ruimte voor anders vormgegeven hoofdpersonen is er dus niet.
Blijkbaar denkt zoekmachine Google precies zo. Ik typ “De kleine zeemeermin” in het zoekveld bij afbeeldingen… en bingo, de zelfverzekerde roodharige Ariel lacht me vanaf het eerste plaatje al toe. Nog een poging (misschien was het toeval), ik kies dit keer voor Pocahontas. Weer is het raak; de Disneylijnen zijn onmiskenbaar. Het zal toch niet waar zijn… Bijna wanhopig zoek ik nog op “Alice in Wonderland”, “Quasimodo”, “Sneeuwwitje” en “Assepoester”. Inwendig borrelend voel ik me alsof ik iemand op een misdaad heb betrapt. Gelukkig staat de naam “Disney” al lang niet meer voor 1 persoon, dus zal ik het vanaf nu over Disney Inc. hebben.
Een ander voorbeeld:
Aan het begin van dit jaar werkte ik in mijn groep met het thema sprookjes. Op de projecttafel mochten de kinderen spullen van thuis neerzetten die iets met sprookjes te maken hadden.
Na drie dagen stond de tafel propvol…. en echt… ik kon het zelf amper geloven, bijna ALLES bevatte een Mac Donalds Labeltje… Er stonden opwind(ende)-prinsessenpopjes van Sneeuwwitje en Assepoester, direct gekopieerd uit de film. Alle zeven dwergen, uitgevoerd in kleurig plastic, waren aanwezig. Je kon meteen zien wie Sneezy was…
Als dit de opbrengst moet zijn van waar een kind aan denkt bij het woord “sprookjes” dan vind ik dat heel triest. De dag erna heb ik een glazen vitrine neergezet, waar alleen heel speciale dingen in mochten. Gelukkig begrepen de kinderen meteen wat ik bedoelde, alsof ze zelf ook vonden dat de Disneyknuffels in een beetje gemakzuchtige bui mee waren genomen.
Een jongetje had die middag een erwt bij zich.. op een omgekeerd eierdopje. Geweldig.. het was DE erwt… uit “De prinses op de erwt”. Nog voor de week om was hadden we een verzameling om trots op te zijn. Zelfs andere klassen kwamen kijken naar “het muiltje van Assepoester” en DE snorhaar van de Gelaarsde Kat. De vitrine is het hele jaar blijven staan…
Grote bedrijven als Disney Inc. zien het als heel normaal om meteen de consumeerdrang aan te moedigen. Elke nieuwe film komt met een scala aan bijproducten als kleurboeken, sleutelhangers, shirts en knuffels. Kinderen worden overvoerd met Disney-beelden en dus is het niet zo gek dat ze die in zich opslaan. Dat ze ze ook nog eens geweldig vinden, begrijp ik best. Daar gaat het me niet om.
In mijn ogen is Disney Inc. er in geslaagd om een gebied inkleuring te geven, waar het van af had moeten blijven. Ik wil niet dat er op die manier een stempel wordt gedrukt op personages of verhalen, zie het bijna als een soort van heiligenschennis. Blijkbaar is het erg moeilijk om zelf eigen filmverhalen te bedenken. Hopelijk breekt snel de tijd aan dat er wat origineler vermaak voor kinderen op de markt komt.
Fruts