"Zeg mees, moeten we geen gedag zeggen"?
"Hoe bedoel je Erik"?
"Nou Sint gaat toch weg, weer terug naar Spanje! Als hij aankomt staat iedereen te zwaaien en als hij weggaat......hoe zit dat nou"?
Ik vond dat vroeger toch zo vreemd. Overal waar je kwam, leerde je dat het gewoon was om gedag te zeggen, bij aankomst en als je wegging. Dit gold echter niet voor Sinterklaas. Zelfs nu geldt dat nog. De volgende dag is hij vertrokken. Vreemde man.... ik kan niet eens gedag zeggen....En niemand weet waar hij is. Rare snuiter.... even pakjes dumpen en dan weer snel wegwezen.
Of zoals Jan de Bas in zijn boekje 'Sinterklaas mag blijven' (1999) in hoofdstuk 11 schrijft: "Op 5 december gaat het om het ontvangen en geven en op 6 december om het afscheidnemen. Sinterklaas zonder Uittocht is infeite een incompleet feest".
Niemand schijnt erbij stil te staan. En intussen, het is begin november, maakt men zich weer op voor z'n komst. De winkeliers zitten zich nu al in de handen te wrijven. Sint is toch goed voor aardig wat miljoenen. Ook de leerkrachten maken zich op, maar dan anders. De koffie wordt extra sterk gezet. De tijd van drukte, onrust en 'gezelligheid' breekt immers weer aan....
Weten we het dan nog niet, houden we dan nog steeds vast aan die schijnheiligheid? Terwijl de ene groep kinderen wordt voorbereid op de eerste surprise, wordt de andere groep kinderen ingewijd in een grote geheimzinnigheid, genaamd Sint en z'n Pieten. Laten we het vooral spannend maken..... Eerlijk gezegd mag ik die man niet. Er hangt tegenwoordig veel teveel geheimzinnigheid om hem heen. Het valt niet te ontkennen dat de verschijning van deze oude, rood-witte man, met de schimmel tussen zijn benen, menig jong kind doet sidderen van angst. Alleen al bij het zien van een rode 'muts' zetten sommige kinderen het op een lopen. Laat staan als ze plotseling geconfronteerd worden met de brede 'rode' grijns van Zwarte Piet......
En toch spelen we het spel mee, jaar in jaar uit. Sinterklaas bestaat! Ja natuurlijk, maar je moet vooral als kind geen kritische vragen stellen. Bijvoorbeeld over z'n leeftijd of over het paard of over wanneer we hem gaan uitzwaaien.....
Geloof pappa, mamma, de juf of de mees nou maar, het is een kindervriend, helemaal uit Spanje gekomen, met de boot, ook voor jou, om kadootjes te brengen. "En z'n paard is knap joh, dat rijdt zelfs over de daken". En zo ontwijken we vele serieuze kindervragen.
Aan het imago van de Sint, anno het jaar 2002, wordt steeds verder gewerkt. Het verhaal wordt steeds geheimzinniger, het aantal acteurs talrijker en de omvang van de kadootjes groter. De roe heeft plaats gemaakt voor acrobatiek. En met behulp van de media wordt het feest een soapserie, een eenmalig optreden, waarin vooral de Zwarte Pieten in aantallen toenemen. Desondanks zijn ze in staat, je zou toch denken veel Pieten weten meer één, de ene dommigheid na de andere uit te halen: of ze zijn de weg kwijt, of het boek of het paard of de kadootjes of alle vier.
Vooral dat van die kadootjes vind ik zeer pijnlijk. Sint komt ze speciaal vanuit Spanje brengen, door weer en wind, daar spot je niet mee. Stomme Pieten, dat boek interesseert me niet, maar van mijn kadootje moeten ze afblijven. Anders zal ik ze eens even 10 keer door de schoorsteen halen. Uitlokking noem ik dat. En de volwassenen maar zeggen: "Wat zijn die kinderen druk, ik zal blij zijn als het weer voorbij is". Tja, hoe zou dat komen...??
Laat ik eens even vanuit het kindperspectief naar Sint en Piet kijken:
* Hij komt met Piet in november uit Spanje met pakjesboot 14. Wie verzint zoiets, een onmogelijke reis voor zo'n oude man. Dan hoop ik niet dat hij met die storm van afgelopen week van huis is gegaan, dan weet je zeker dat niet één pakje meer heel aankomt. Zou Sint vliegangst hebben? Trouwens waar zijn die andere 13 boten en waarom komt hij niet in de zomer?
* Hij rijdt met z'n paard op de daken. Ooit wel eens 112 moeten bellen omdat je onder de gevel, in je tuintje, Piet, Sint en z'n paard verfrommeld in het gras aantrof...arm paard! Trouwens dan zijn de kinderen met een plat dak wel heel erg in het voordeel.
* Hij draagt een rode mantel, een witte baard en een mijter, zo'n puntige hoed, waarbij je voor iedere deurpost moet bukken. Daar is echt over nagedacht. Ooit wel eens moeten wachten op Sint omdat hij in die kleding 'even' naar de wc ging......, dat duurt maar en duurt maar.
* Hij geeft iedereen kadootjes. Waar betaalt hij dat van? Clandestien bijbeunen in Spanje zeker. Is Sint hier eigenlijk wel legaal, om over die Zwarte Pieten maar niet te spreken! Wordt Sint ook het land uitgezet, omdat we na 5 december niets meer van hem horen? En waarom krijgt mijn buurmeisje niks?
Het kan ook anders. Het is 5 december 2002. In een kleuterklas ligt de kleding van Sinterklaas op de grond. De kinderen zitten in een kring. Op de achtergrond klinkt zachtjes de melodie van een Sinterklaasliedje. De juf pakt één voor één de kledingstukken en verkleedt zich waar iedereen bij is. Zij wordt Sint. Voor de kinderen is zij Sint. Zelfs als ze de verklede juf is..... en samen doen ze spelletjes. Voor kinderen maakt het niet zoveel uit. Dat is de magie van 'geloven'. Zij hebben niet om de poppenkast gevraagd die de volwassenen van het Sinterklaasfeest maken. Zij geloven het toch wel en zo niet, wat dan nog.......Laten we de schijnheiligheid in de schoorsteen parkeren en het kind in zijn ontwikkeling en nemen.(1)
Bestaat Sinterklaas? Ja, zolang kinderen dat willen en 'geloven'. Je hoeft niet schijnheilig te doen in een leeftijd dat kinderen 'geloven'. Als we het Sinterklaasfeest vieren, laten we het dan vieren vanwege de traditie en om het feestvieren zelf. Als we zoveel aandacht besteden aan z'n komst, mag je toch op z'n minst verwachten ook even gedag te kunnen zeggen op 6 december. Laat Sint ook eens normaal vertrekken. Dat hoort er toch bij. Ik kom wel zwaaien.
Sint is in R'dam op het vliegtuig gestapt,
ik stond te zwaaien, zag je dat?
Dag Sinterklaas, dag Piet en paard,
ik hoop je eens te ontmoeten in de zomer, maar dan zonder baard.
(1) fragment van 'Bert weet het beter', van de album 'Hoor wie klopt daar kinderen' van Sesamstraat.
Erik, soms ook 'Piet'