Over de streep - Woensdag 26-5 20.30 Ned 3
Documentaire over de belevingswereld van scholieren op de middelbare school. Voor deze film gingen vijfenzeventig leerlingen van het Amsterdamse IJburgcollege een bijzondere uitdaging aan: Challenge Day.
KRO komt op woensdag 26 mei met een uitzending over veiligheid op middelbare scholen, getiteld ‘Over de Streep’. Opnieuw een spraakmakende documentaire van Jessica Villerius, dit keer over de belevingswereld van scholieren op de middelbare school. Voor deze film gingen vijfenzeventig leerlingen van het Amsterdamse IJburgcollege een bijzondere uitdaging aan: Challenge Day. Een grensverleggende methode uit Amerika, die onder andere wordt ingezet om pesten op scholen tegen te gaan en wederzijds respect te stimuleren. Door spelletjes af te wisselen met serieuze gesprekken, worden leerlingen uitgedaagd om verborgen gevoelens naar elkaar uit te spreken. Centrale vraag: wat weten we nu eigenlijk van elkaar? Vrij weinig, is de constatering.
Emoties en ervaringen delen op Challenge Day
Leerlingen durven tijdens Challenge Day emoties en ervaringen met hun medescholieren te delen, waar ze nog nooit met iemand over hebben gesproken. Niet gemakkelijk, maar ze merken al snel dat ze niet alleen staan. Niet meer. Veel indruk maakt het onderdeel waarbij alle leerlingen zich verzamelen aan één kant van een witte lijn, waarna ze worden geconfronteerd met soms indringende vragen. In antwoord op deze vragen blijven leerlingen staan, of stappen over de streep. “Toen werd gevraagd over de streep te stappen als je een ouder hebt verloren, staken er acht kinderen over,†vertelt de maakster. “Aan de overkant van de lijn waren ze ineens niet meer elkaars pestkop, maar lotgenoot. Het is onbeschrijfelijk om te zien hoe je door zoiets simpels als het trekken van een streep het leven van een kind kunt veranderen.â€
Positieve verandering
Challenge Day houdt jongeren een spiegel voor, schudt ze wakker en creëert onderling begrip. Maar vooral inspireert de methode tot positieve verandering, beginnend bij jezelf. Het respect is dan ook groot wanneer aan het eind van dag op het IJburgcollege een leerling opstaat, de microfoon grijpt en zegt: “Ik wil graag mijn excuses aanbieden. Ik besef nu pas wat het effect is van mijn gepest en getreiter. Ik stop er vandaag mee.†De drie leerlingen die al jarenlang mikpunt zijn van zijn getreiter, staan op en omhelzen hun pestkop. Vrijwel niemand van de 75 leerlingen, 20 vrijwilligers en 17 man filmcrew houdt het op dat moment droog.
De Challenge Day-methode in Nederland
De Challenge Day-methode werd nog niet eerder in Nederland toegepast. Villerius: “Ik zag verbluffende resultaten in een uitzending van Oprah Winfrey. Daarop ben ik naar Californië gevlogen om zelf meerdere Challenge Days mee te maken. Ook in Nederland hebben we op veel scholen te kampen met onuitgesproken woede en gebrek aan interesse in elkaar, waardoor onveilige situaties kunnen ontstaan. Ik wilde daarom dolgraag zien of de methode ook in ons land zou aanslaan.†Onlangs kreeg de documentairemaakster toestemming om de allereerste Nederlandse Challenge Day in de geschiedenis vast leggen.
IJburgcollege
Het hippe Amsterdamse IJburgcollege ging de uitdaging aan, met 75 scholieren uit de derde klas. Directeur Lou Brouwers: “Ik durf te stellen dat er op onze school relatief weinig aan de hand is. Onze leerlingen zijn sociaal heel ver. Toch kwam er ontzettend veel verborgen verdriet naar boven op deze Challenge Day. Ik ben heel blij dat dit nu aan de oppervlakte ligt waardoor we ermee aan de slag kunnen, als dat nodig is. De leerlingen en ook de leraren hebben dit als heel bijzonder ervaren.’â€
Openhartig over jezelf
In ‘Over de Streep’ is te zien hoe de Amsterdamse leerlingen voor het eerst openhartig spreken over de kant die niemand van ze kent: gevoelens, ervaringen, omstandigheden. Van onveilige thuissituaties, verwaarlozing door aan alcohol verslaafde ouders tot eenzaamheid, onzekerheid of uitsluiting op grond van huidskleur of gewicht. Ook komen er verhalen boven over vermoorde familieleden en kinderen die ooggetuige zijn geweest van dodelijke vechtpartijen op straat.
Het resultaat van het volgen van de leerlingen op het IJburgcollege is een 50 minuten lang filmisch document, dat een niet eerder vertoonde blik in de gevoelswereld van scholieren geeft. Villerius: “De problemen waarmee tieners te maken hebben, verdienen veel serieuzer onze aandacht dan dat er doorgaans voor is. Door het bespreekbaar te maken worden grote dingen klein, en kleine dingen groot.â€